Wat betekent verscherpt toezicht in de praktijk voor een bedrijf en hoe ga je hiermee om?

Iedereen heeft wel eens gehoord van een zorginstelling die onder verscherpt toezicht is geplaatst. Of van een woningcorporatie. Er zijn diverse toezichthouders die bedrijven, verenigingen, stichtingen en instellingen onder verscherpt toezicht kunnen plaatsen. Regelmatig halen dit soort zaken ook het nieuws. Ook in ons vakgebied zijn er toezichthouders die bedrijven onder verscherpt toezicht kunnen plaatsen. Zo kan bijvoorbeeld het Wabo-bevoegd gezag een Brzo-bedrijf onder verscherpt toezicht plaatsen.

Brzo bedrijven

Voor een Brzo-bedrijf (Besluit risico zware ongevallen – de Nederlandse implementatie van de Europese SEVESO-richtlijn), oftewel bedrijven waar significante hoeveelheden gevaarlijke stoffen aanwezig zijn, is de provincie per definitie bevoegd gezag. De omgevingsdienst is het uitvoerend orgaan van de provincie. Er zijn in Nederland zes omgevingsdiensten die toezicht houden op Brzo bedrijven:

• OD Groningen voor Groningen, Drenthe en Friesland;
• OD Regio Nijmegen voor Overijssel en Gelderland;
• OD Noordzeekanaalgebied voor Noord-Holland, Flevoland en Utrecht;
• RUD Zuid-Holland en Zeeland voor Zuid-Holland en Zeeland;
• OD Midden-West Brabant voor Noord-Brabant en RUD Zuid-Limburg voor Limburg.

Deze omgevingsdiensten inspecteren jaarlijks de Brzo-bedrijven (lagedrempelbedrijven kunnen een lagere inspectiefrequentie hebben). De inspectie wordt in principe gedaan door een team van Wabo-bevoegd gezag; iSZW, de Veiligheidsregio en, indien van toepassing, de waterkwaliteitsbeheerder. Als uit inspecties blijkt dat er belangrijke zaken onvoldoende op orde zijn of als er ernstige incidenten zijn geweest, kan door het bevoegd gezag besloten worden het bedrijf onder verscherpt toezicht te stellen.

Onder verscherpt toezicht

Als een bedrijf onder verscherpt toezicht is geplaatst, betekent dit onder andere dat dit bedrijf structureel wordt besproken op het hoogste politieke niveau in de provincie. In een overleg tussen de omgevingsdienst en de verantwoordelijke gedeputeerde van de provincie. Het betekent ook dat de omgevingsdienst maatregelen neemt om er voor te zorgen dat het bedrijf weer veilig wordt. Dit houdt in ieder geval in dat er veel frequenter inspecties zullen zijn, aangekondigd en onaangekondigd. Ook zal handhaving worden gestart, zoals met (extra) lasten onder dwangsom die nauwgezet worden opgevolgd door de omgevingsdienst.

Het bedrijf krijgt daardoor extra druk om te verbeteren die zal resulteren in een forse belasting van de organisatie en mogelijk aanzienlijke extra kosten voor het nemen van maatregelen, het uitvoeren van onderzoeken, inhuren van expertise, etc. Dit moet niet onderschat worden. Ook zal door de omgevingsdienst gevraagd worden om frequent overleg op directieniveau. Dit om de voortgang, ontwikkelingen en zorgen te bespreken.

Meebewegen of verdedigen

Uiteraard heeft het bedrijf de keuze om mee te bewegen of zich juist juridisch te verdedigen. Wanneer uitsluitend juridisch verdedigd wordt, zal de omgevingsdienst zich waarschijnlijk meer zorgen gaan maken. Het gaat hen er om dat een forse verbeterslag wordt gemaakt en bij pure juridische verdediging zal die niet te zien zijn. Aan de andere kant kun je als bedrijf van mening zijn dat het bevoegd gezag onredelijke eisen stelt en is het een goed recht je daartegen te verzetten. Een vorm van evenwicht tussen beiden lijkt dan ook logisch.

Het kan zo maar zijn dat er bij het bedrijf niet alleen technische verbeteringen moeten plaatsvinden, maar ook een echte verandering in werkwijze op moet treden. Hoe kijkt men aan tegen de problematiek? Dit heeft vaak te maken met de bedrijfscultuur. Als dit aan de orde is, kan dit niet eenvoudig worden opgelost.

Het is daarom belangrijk dat het bedrijf een goede strategie kiest hoe om te gaan met het verscherpte toezicht en hoe weer afdoende “in control” te komen. Bij verscherpt toezicht kan het zomaar gebeuren dat het bedrijf de regie kwijtraakt en geleefd wordt door de inspecties en wat daar bij komt kijken. Het bedrijf moet de regie weer terugkrijgen om op gegeven moment weer van het verscherpte toezicht af te komen.

Verscherpt toezicht is niet iets van een paar maanden, maar eerder een traject van minimaal 1 jaar en vaak minimaal 2 jaar. Aan de andere kant, als een bedrijf meerdere jaren onder verscherpt toezicht blijft, is er iets fundamenteels aan de hand dat niet verbeterd wordt. Op dat moment zal de handhaving naar mijn verwachting nog stringenter worden, richting stillegging.

Contact over verscherpt toezicht

Conclusie van bovenstaande is: zorg dat uw bedrijf niet onder verscherpt toezicht komt te staan. Blijf “in control”. Mocht het u toch overkomen neem de juiste acties om onder verscherpt toezicht uit te komen. Wij weten inmiddels hoe met verscherpt toezicht om te gaan, maar vooral ook hoe dit te voorkomen. Neem contact met ons op.